2024 March 29 - جمعه 10 فروردين 1403
احتجاج حضرت علی علیه السلام به غدیر خم
کد مطلب: ١٢٧٢٠ تاریخ انتشار: ٢٨ دي ١٤٠١ - ١٤:٠٤ تعداد بازدید: 205
دروس خارج » فقه الحکومه
احتجاج حضرت علی علیه السلام به غدیر خم

(جلسه هفدهم 08 08 1401)

  بسم الله الرحمن الرحیم

درس خارج فقه آیت الله حسینی قزوینی (دام عزه)-سال نوزدهم

 (جلسه هفدهم  08 08 1401)

موضوع:  احتجاج حضرت علی علیه السلام به غدیر خم

اللهم صل علی محمدٍ وآل محمد وعجل فرجهم اعوذ بالله من الشیطان الرجیم بسم الله الرحمن الرحیم و به نستعین و هو خیر ناصر و معین الحمدلله والصلاة علی رسول الله وعلی آله آل الله لاسیما علی مولانا بقیة الله واللعن الدائم علی اعدائهم اعداء الله إلی یوم لقاء الله، الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذي هَدانا لِهذا وَ ما كُنَّا لِنَهْتَدِيَ لَوْ لا أَنْ هَدانَا اللَّه‏، وَ أُفَوِّضُ أَمْري إِلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بَصيرٌ بِالْعِباد حَسْبُنَا اللَّهُ وَ نِعْمَ الْوَكيل‏ نِعْمَ الْمَوْلى‏ وَ نِعْمَ النَّصير

آن امامت (بدون وساطت فیض)، از امامت می افتد مثل این که ساختمان چهار تا دیوار دارد یکی از دیوارهایش را برداریم، چهار تا ستون دارد یکی از ستون هایش را ما برداریم. بحث وساطت در فیض است.

«إِرَادَةُ الرَّبِّ فِي مَقَادِيرِ أُمُورِهِ تَهْبِطُ إِلَيْكُمْ وَ تَصْدُرُ مِنْ بُيُوتِكُم‏»

الكافي (ط - الإسلامية)، نویسنده: كلينى، محمد بن يعقوب بن اسحاق، محقق/ مصحح: غفارى على اكبر و آخوندى، محمد، ناشر: دار الكتب الاسلامیة، ج4، ص577، بَابُ زِيَارَةِ قَبْرِ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ (علیه السلام)، ح2

«بِكُمْ يُنَزِّلُ الْغَيْثَ وَ بِكُمْ يُمْسِكُ السَّماءَ أَنْ تَقَعَ عَلَى الْأَرْضِ‏ إِلَّا بِإِذْنِهِ وَ بِكُمْ يُنَفِّسُ الْهَمَّ وَ يَكْشِفُ الضُّر بِكُمْ فَتَحَ اللَّهُ، وَ بِكُمْ يَخْتِمُ اللَّه‏»

المزار الكبير (لابن المشهدي)؛ نویسنده: ابن مشهدى، محمد بن جعفر، ناشر: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسين حوزه علميه قم، محقق/ مصحح: قيومى اصفهانى، ص532

این ها واسطه فیض هستند. دوم این که ائمه (علیهم السلام) واسطه و وسیله هدایت هستند.

 (إِنَّمَا أَنْتَ مُنْذِرٌ وَلِكُلِّ قَوْمٍ هَادٍ)

تو فقط بيم دهنده‌اي! و براي هر گروهي هدايت کننده‌اي است.

سوره رعد (13): آیه 7

 بعد حضرت فرمود من منذر هستم تو هاد هستی، بیش از دویست تا روایت شیعه و سنی دارد. مسئله سوم اقامه عدل و رفع ظلم است. به هر نحوی باشد حالا امام حکومت تشکیل بدهد یا تشکیل ندهد امام مبسوط الید باشد یا مبسوط الید نباشد.

ما می بینیم در زمان خلفای راشدین موارد متعددی است که امیرالمؤمنین برای رفع ظلم اقدام کرده است. زن حامله را دارند رجم می‌ کنند حضرت می آید اقدام می کند می گوید این زن گناهکار است بچه در شکم او گناهی نکرده است.

دیوانه را دارند رجم می‌ کنند می گوید:

«رُفِعَ عَنْ أُمَّتِي تِسْعٌ الْخَطَأُ وَ النِّسْيَانُ وَ مَا أُكْرِهُوا عَلَيْهِ وَ مَا لَا يَعْلَمُونَ وَ مَا لَا يُطِيقُونَ وَ مَا اضْطُرُّوا إِلَيْهِ وَ الْحَسَدُ وَ الطِّيَرَةُ وَ التَّفَكُّرُ فِي الْوَسْوَسَةِ فِي الْخَلْقِ مَا لَمْ يَنْطِقْ بِشَفَةٍ وَ لَا لِسَانٍ.»

تحف العقول عن آل الرسول (صلى الله عليه و آله)؛ ابن شعبه حرانى، حسن بن على، محقق/ مصحح: غفارى، على اكبر، ناشر: جامعه مدرسين، ص50

«أَمَا عَلِمْتَ أَنَّ الْقَلَمَ رُفِعَ عن الْمَجْنُونِ»

الجامع الصحيح المختصر؛ اسم المؤلف: محمد بن إسماعيل أبو عبدالله البخاري الجعفي الوفاة: 256، دار النشر: دار ابن كثير , اليمامة - بيروت - 1407 - 1987 ، الطبعة: الثالثة ، تحقيق : د. مصطفى ديب البغا، ج6، ص2499، ح3998، باب: بَاب لَا يُرْجَمُ الْمَجْنُونُ

پس یکی از وظایف امام رفع و دفع ظلم از مردم است، اقامه عدل است. نکته بعدی تأسیس حکومت اسلامی است قبلا هم روایتش را خواندیم

« إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ أَدَّبَ نَبِيَّهُ فَأَحْسَنَ أَدَبَهُ فَلَمَّا أَكْمَلَ لَهُ الْأَدَبَ قَالَ- إِنَّكَ لَعَلى‏ خُلُقٍ عَظِيمٍ ثُمَّ فَوَّضَ إِلَيْهِ أَمْرَ الدِّينِ وَ الْأُمَّةِ لِيَسُوسَ عِبَادَهُ‏»

الكافي (ط - الإسلامية)، نویسنده: كلينى، محمد بن يعقوب بن اسحاق، محقق/ مصحح: غفارى على اكبر و آخوندى، محمد، ناشر: دار الكتب الاسلامیة، ج1، ص216، بَابُ التَّفْوِيضِ إِلَى رَسُولِ اللَّهِ ص وَ إِلَى الْأَئِمَّةِ ع فِي أَمْرِ الدِّين‏، ح4

«لِيَسُوسَ عِبَادَهُ» یا دارد:

 «فِي وَصْفِ الْأَئِمَّةِ (علیهم السلام) أَنْتُمْ سَاسَةُ الْعِبَادِ»

مجمع البحرين‏؛ نويسنده: طريحي، فخر الدين بن محمد (تاريخ وفات مؤلف: 1085 ق‏)، محقق / مصحح: حسينى اشكورى، احمد، ناشر: مرتضوى‏، سال چاپ: 1375 ش‏، ج4، ص87

یا روایاتی که از امام رضا (سلام الله علیه) است. دو تا روایت خیلی ناب از امام رضا است که خیلی روایت عجیبی است دوستان این روایت را دقت کنند. از این دو تا روایت یک روایتش که صد در صد صحیح است.

روایت دیگرش را هم می شود از قرائن و شواهد صحت آن را درست کرد. خیلی روایت جامع و کاملی است که حضرت می گوید:

«إِنَّ الْإِمَامَةَ أَجَلُّ قَدْراً وَ أَعْظَمُ شَأْناً وَ أَعْلَى مَكَاناً وَ أَمْنَعُ جَانِباً وَ أَبْعَدُ غَوْراً مِنْ أَنْ يَبْلُغَهَا النَّاسُ بِعُقُولِهِمْ أَوْ يَنَالُوهَا بِآرَائِهِمْ أَوْ يُقِيمُوا إِمَاماً بِاخْتِيَارِهِمْ»

اصلا امامت خیلی فراتر از این است که بشر بتواند در انتخاب امام عرض اندام کند.

 «إِنَّ الْإِمَامَةَ خَصَّ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِهَا إِبْرَاهِيمَ الْخَلِيلَ (علیه السلام) بَعْدَ النُّبُوَّةِ وَ الْخُلَّةِ مَرْتَبَةً ثَالِثَةً...»

تا آن جایی که:

«فَلَمْ تَزَلْ فِي ذُرِّيَّتِهِ يَرِثُهَا بَعْضٌ عَنْ بَعْضٍ قَرْناً فَقَرْناً»

این اقایان می گویند امیر المؤمنین وصی انتخاب نکرد تا بحث این که امامت و خلافت میراثی نشود. نمی دانم این آقایان اصلا قرآن خوانده اند یا نخوانده اند. این واژه و کلمه ذریه را در قرآن شما سرچ کنید نسبت به انبیاء حضرت ابراهیم و غیر ایشان که ما ذریه آن ها را بعد از آن ها امام قرار دادیم.

حضرت ابراهیم می گوید:

(وَإِذِ ابْتَلَى إِبْرَاهِيمَ رَبُّهُ بِكَلِمَاتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قَالَ إِنِّي جَاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِمَامًا قَالَ وَمِنْ ذُرِّيتِي قَالَ لَا ينَالُ عَهْدِي الظَّالِمِينَ)

(به خاطر آوريد) هنگامي که خداوند، ابراهيم را با وسايل گوناگوني آزمود. و او به خوبي از عهده اين آزمايشها برآمد. خداوند به او فرمود: «من تو را امام و پيشواي مردم قرار دادم!» ابراهيم عرض کرد: «از دودمان من (نيز اماماني قرار بده!)» خداوند فرمود: «پيمان من، به ستمکاران نمي‌رسد! (و تنها آن دسته از فرزندان تو که پاک و معصوم باشند، شايسته اين مقامند)».

سوره بقره (2): آیه 124

(وَمِنْ ذُرِّيتِي قَالَ لَا ينَالُ عَهْدِي الظَّالِمِينَ)؛ یعنی خود حضرت می گوید این نبوت به ذریه من هم برسد، بحث ارث و میراث نیست بحث این است که خدای عالم همان طوری که نبوت را جعل می کند، امامت را هم جعل می کند.

(يا دَاوُودُ إِنَّا جَعَلْنَاكَ خَلِيفَةً فِي الْأَرْضِ فَاحْكُمْ بَينَ النَّاسِ بِالْحَقِّ وَلَا تَتَّبِعِ الْهَوَى فَيضِلَّكَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ إِنَّ الَّذِينَ يضِلُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ لَهُمْ عَذَابٌ شَدِيدٌ بِمَا نَسُوا يوْمَ الْحِسَابِ)

اي داوود! ما تو را خليفه و (نماينده خود) در زمين قرار داديم؛ پس در ميان مردم بحق داوري کن، و از هواي نفس پيروي مکن که تو را از راه خدا منحرف سازد؛ کساني که از راه خدا گمراه شوند، عذاب شديدي بخاطر فراموش کردن روز حساب دارند!

سوره ص (38): آیه 26

(إِنِّي جَاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِمَامًا)؛ (قالَ وَمِنْ ذُرِّيتِي) تفاوتی ندارد بین این که پیغمبر باشد یا امام باشد. بعد جالبش این جا است

«إِنَّ الْإِمَامَةَ زِمَامُ الدِّينِ وَ نِظَامُ الْمُسْلِمِينَ وَ صَلَاحُ الدُّنْيَا وَ عِزُّ الْمُؤْمِنِينَ إِنَّ الْإِمَامَةَ أُسُّ الْإِسْلَامِ النَّامِي‏»

تا:

«وَ إِمْضَاءُ الْحُدُودِ وَ الْأَحْكَامِ وَ مَنْعُ الثُّغُورِ وَ الْأَطْرَافِ الْإِمَامُ يُحِلُّ حَلَالَ اللَّهِ وَ يُحَرِّمُ حَرَامَ اللَّهِ وَ يُقِيمُ حُدُودَ اللَّهِ وَ يَذُبُّ عَنْ دِينِ اللَّه‏»

الكافي (ط - الإسلامية)، نویسنده: كلينى، محمد بن يعقوب بن اسحاق، محقق/ مصحح: غفارى على اكبر و آخوندى، محمد، ناشر: دار الكتب الاسلامیة، ج1، ص199، بَابٌ نَادِرٌ جَامِعٌ فِي فَضْلِ الْإِمَامِ وَ صِفَاتِه‏‏، ح1

این ها همه نشان می دهد که امامت یکی از ویژگی ها است، تأسیس حکومت و اجرای حدود و دیات است. وظیفه امام این است، از شئونات امام این است. اگر ما این را از امام حذف کردیم دیگر امامی که اهل بیت معین کردند خدا معین کرده است نیست این امام ساختگی فکر ما است.

روایت دیگری هم هست این روایت صد در صد صحیح است زیرا این نوع سخن، سخنی نیست که غیر از امام ساخته باشد ضعیف هم که باشد به تعبیر امام راحل (رضوان الله علیه) بعضی از متون است که خود متن دلالت می کند که از امام صادر شده است. الفاظ خودش دلالت می کند که من از امام صادر شده ام.

 در رابطه با مصباح الشریعه نظر حضرت امام همین است درست است سند ندارد ولی متن کتاب مصباح الشریعه دلالت می کند که از غیر  معصوم همچنین تعابیری ساخته نیست.

باز روایت بعدی در کتاب کافی جلد 1 صفحه 203 علامه مجلسی هم در مرآة العقول جلد 2 صفحه 203 می گوید روایت صحیح است. این جا هم باز همان تعابیر آمده است.

«لِأَنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى نَصَبَ الْإِمَامَ عَلَماً لِخَلْقِهِ وَ جَعَلَهُ حُجَّةً عَلَى أَهْلِ مَوَادِّهِ وَ عَالَمِه‏»

تا آن جایی که می گوید:

«وَ إِمَاماً قَيِّماً»

امامی که قوام جامعه اسلامی به او است.

آیا قوام جامعه اسلامی یعنی امام معنوی؟! نمی دانم چه فکر می کنند؟

«فَالْإِمَامُ هُوَ الْمُنْتَجَبُ الْمُرْتَضَى وَ الْهَادِي الْمُنْتَجَى وَ الْقَائِمُ الْمُرْتَجَى اصْطَفَاهُ اللَّهُ بِذَلِك‏ اخْتَارَهُ بِعِلْمِه‏ ِ مَعْصُوماً مِنَ الزَّلَّاتِ مَصُوناً عَنِ الْفَوَاحِشِ كُلِّهَا مَعْرُوفاً بِالْحِلْمِ وَ الْبِرِّ فِي يَفَاعِهِ مَنْسُوباً إِلَى الْعَفَافِ وَ الْعِلْمِ وَ الْفَضْلِ عِنْدَ انْتِهَائِهِ مُسْنَداً إِلَيْهِ أَمْرُ وَالِدِهِ صَامِتاً عَنِ الْمَنْطِقِ فِي حَيَاتِهِ فَإِذَا انْقَضَتْ مُدَّةُ وَالِدِهِ إِلَى أَنِ انْتَهَتْ بِهِ مَقَادِيرُ اللَّهِ إِلَى مَشِيئَتِهِ وَ جَاءَتِ الْإِرَادَةُ مِنَ اللَّهِ فِيهِ إِلَى مَحَبَّتِهِ وَ بَلَغَ مُنْتَهَى مُدَّةِ وَالِدِهِ ع فَمَضَى وَ صَارَ أَمْرُ اللَّهِ إِلَيْهِ مِنْ بَعْدِهِ وَ قَلَّدَهُ دِينَهُ وَ جَعَلَهُ الْحُجَّةَ عَلَى عِبَادِهِ وَ قَيِّمَهُ فِي بِلَادِهِ وَ أَيَّدَهُ بِرُوحِهِ وَ آتَاهُ عِلْمَهُ وَ أَنْبَأَهُ فَصْلَ بَيَانِهِ وَ اسْتَوْدَعَهُ سِرَّهُ وَ انْتَدَبَهُ لِعَظِيمِ أَمْرِهِ وَ أَنْبَأَهُ فَضْلَ بَيَانِ عِلْمِهِ وَ نَصَبَهُ عَلَماً لِخَلْقِهِ وَ جَعَلَهُ حُجَّةً عَلَى أَهْلِ عَالَمِهِ وَ ضِيَاءً لِأَهْلِ دِينِهِ وَ الْقَيِّمَ عَلَى عِبَادِهِ رَضِيَ اللَّهُ بِهِ إِمَاماً لَهُمُ اسْتَوْدَعَهُ سِرَّهُ وَ اسْتَحْفَظَهُ عِلْمَهُ وَ اسْتَخْبَأَهُ حِكْمَتَهُ وَ اسْتَرْعَاهُ لِدِينِهِ وَ انْتَدَبَهُ لِعَظِيمِ أَمْرِهِ وَ أَحْيَا بِهِ مَنَاهِجَ سَبِيلِهِ وَ فَرَائِضَهُ وَ حُدُودَهُ فَقَامَ بِالْعَدْلِ عِنْدَ تَحَيُّرِ أَهْلِ الْجَهْلِ وَ تَحْيِيرِ أَهْلِ الْجَدَلِ بِالنُّورِ السَّاطِع‏»

الكافي (ط - الإسلامية)، نویسنده: كلينى، محمد بن يعقوب بن اسحاق، محقق/ مصحح: غفارى على اكبر و آخوندى، محمد، ناشر: دار الكتب الاسلامیة، ج1، ص204، بَابٌ نَادِرٌ جَامِعٌ فِي فَضْلِ الْإِمَامِ وَ صِفَاتِه‏‏، ح2

یعنی این تعابیر داد می زند بر این که یکی از شئونات امام تأسیس حکومت و اجرای احکام الهی از حدود و دیات و دیگر مسائل است. در این هیچ شک و شبهه ای نیست هم آیات دلالت می کند و هم روایات ما صراحت دارد.

حالا ما بیاییم بگوییم بله روایاتی که است:

«علي خليفتي من بعدي، و وليّكم بعدي»

دلائل الصدق لنهج الحق‏؛ نويسنده: مظفر نجفى، محمد حسن‏، تاريخ وفات مؤلف: 1334 ش‏، محقق / مصحح: مؤسسة آل البيت عليهم السلام‏، ناشر: موسسة آل البيت‏، ج6، ص55

«أنت ولي كل مؤمن بعدي ومؤمنة...»

المستدرك على الصحيحين؛ اسم المؤلف: محمد بن عبدالله أبو عبدالله الحاكم النيسابوري الوفاة: 405 هـ، دار النشر: دار الكتب العلمية - بيروت - 1411هـ - 1990م، الطبعة : الأولى، تحقيق: مصطفى عبد القادر عطا، ج 3، ص 143، ح 4652

یعنی امامت معنوی!

پرسش:

استاد، به تعبیر دیگری منظور از امام معنوی نمی شود ولایت تکوینی باشد

پاسخ:

نه، آقایان امامت معنوی می گویند و امامت تکوینی را اصلا قبول ندارند اصلا در این فاز نیستند این ها جزء علمای ابرار هستند حتی می گوید اگر کسی بگوید امام معجزه دارد من می گویم تو مالیخولیایی گرفتی در این حد است.

یک نفر از آقایانی که پای درس این آقایان نشستند حاضر نیست اعتراض کند که این حرف ها چه است دارید می زنید؟ بدبختی ما این جا است می گوید من 20 سال این حرف ها را می زنم هیچ اتفاقی نیفتاده است.

ببینید بحث امامت معنوی یک بحثی است که صوفی ها دارند که آن بحث طریقت و تزکیه نفس است آقایان یک برنامه ای دارند عرفای ما هم همچنین کارهایی دارند.

مثلاً مرحوم قاضی (رضوان الله تعالی علیه) یا استادشان مرحوم شوشتری، مرحوم کربلایی، مرحوم ملا حسینقلی همدانی، مرحوم بهاری، آقای طباطبایی، مرحوم آقای پهلوانی و ... یک سری سلوکی دارند آقا کسی بخواهد به مقامات بالا برسد باید یک سیر و سلوکی داشته باشد گناه نکند واجبات را انجام بدهد مستحبات را انجام بدهد از مکروهات اجتناب کند فلان ذکر را بگوید مثلاً روزی هزار بار یا حی یا قیوم بگوید ده هزار بار یا رحمان و یا رحیم بگوید.

این ها را به عنوان یک رهبری معنوی می گویند خود صوفی ها می گویند یک عده شان می گویند سیر و سلوک مان به امام رضا می رسد، یک عده شان هم معتقد هستند به حضرت امیر می رسد که ما هیچ دلیلی برای این نداریم که این ها یک همچنین برنامه هایی داشته باشند.

 ائمه (علیهم السلام) دستوراتی برای کل مردم دادند که همان ترک محرمات اول اتیان واجبات مرحله دوم اگر کسی همین دو تا مسئله را انجام بدهد (کاری اساسی کرده است).

مستحبات و این ها هم آن پیاز داغ مسئله است این ها را اگر کسی انجام داد یقیناً:

 رسد آدمی به جایی که به جز خدا نبیند/ بنگر که تا چه حد است مقام آدمیت.

 دو تا بیشتر نیست یک تعبیری امام راحل (رضوان الله تعالی علیه) دارد این را احتمال می دهم در چهل حدیث شان دارد بحث منازل سائرین را مطرح می کند می گوید بعضی ها کتاب نوشتند به اسم هزار میدان، هزار میدان باید مال قیصری باید باشد که هزار منزل هست تا انسان به مقام فناء فی الله برسد.

بعضی ها صد منزل دارند، منازل السائرین حاج عبدالله انصاری کتاب خوبی است اگر دوستان مطالعه کنند به شرطی که آن حرف هایی که یک مقداری بی ربط است خیلی زیاد گوش ندهند. کتاب واقعاً خیلی خوبی است ما هم خدمت آیت الله شاه آبادی 8 سال خارج منازل السائرین را افتخار داشتیم تلمذ کردیم.

صد منزل است از منزل یقظه می گیرد تا به منزل فناء فی الله برسد. اگر واقعاً کسی بتواند بخواند و عمل هم بکند خوب است و انحرافاتش نسبت به افراد دیگر خیلی کمتر است.

یا مولوی می گوید 7 منزل است:

 هفت شهر عشق را عطار گشت/ ما هنوز اندر خم یک کوچه ایم!

 امام (راحل) همه این ها را نقل می کند می گوید همه این ها حرف های بی اساس است. ما یک روایتی از ائمه نداریم که راه رسیدن به الله هفت مرحله دارد، صد مرحله دارد، هزار مرحله دارد. بین ما و خدا یک قدم بیشتر فاصله نیست قرآن می گوید:

(وَأَمَّا مَنْ خَافَ مَقَامَ رَبِّهِ وَنَهَى النَّفْسَ عَنِ الْهَوَى)

و آن کس که از مقام پروردگارش ترسان باشد و نفس را از هوی باز دارد

سوره نازعات (79):‌ آیه 40

این قدم اول، قدم دوم:

(فَإِنَّ الْجَنَّةَ هِي الْمَأْوَى)

قطعا بهشت جايگاه اوست!

سوره نازعات (79): آیه 41

پای اول روی هوای نفس بگذار، پای دوم در کوی جانان با ملائکه همنشین شو این نکته، نکته ظریفی است آیات و روایات هم این را تأیید می کند و مشکل ترین مشکل اساسی ما این هست که ما تابع نفس هستیم.

من به دوستان توصیه می کنم حتماً و حتماً خطبه 220 نهج البلاغه را مطالعه کنند نه یک بار سی بار، چهل بار، پنجاه بار، صد بار شرح هایی که بر خطبه 220 نوشته اند این ها را ببینند ینعی سیر و سلوکی است که امیر المؤمنین در این جا آورده است.

یعنی راه رسیدن به یک مرحله ای که انسان از ملائکه بالاتر برود با اهل بیت،‌ همنشین بشود

«قَدْ أَحْيَا عَقْلَهُ وَ أَمَاتَ نَفْسَهُ حَتَّى دَقَّ جَلِيلُهُ وَ لَطُفَ غَلِيظُهُ وَ بَرَقَ لَهُ لَامِعٌ كَثِيرُ الْبَرْقِ فَأَبَانَ لَهُ الطَّرِيقَ وَ سَلَكَ بِهِ السَّبِيلَ وَ تَدَافَعَتْهُ الْأَبْوَابُ إِلَى بَابِ السَّلَامَةِ وَ دَارِ الْإِقَامَةِ وَ ثَبَتَتْ رِجْلَاهُ بِطُمَأْنِينَةِ بَدَنِهِ فِي قَرَارِ الْأَمْنِ وَ الرَّاحَةِ بِمَا اسْتَعْمَلَ قَلْبَهُ وَ أَرْضَى رَبَّه‏»

نهج البلاغة (للصبحي صالح)؛ نویسنده: شريف الرضى، محمد بن حسين، ناشر: هجرت، محقق/ مصحح: فیض الاسلام، ص337،  220 و من كلام له (علیه السلام) في وصف السالك الطريق إلى اللّه سبحانه‏

«قَدْ أَحْيَا عَقْلَهُ وَ أَمَاتَ نَفْسَهُ» بعد که نورهایی انسان می بیند از ناحیه خدای عالم تجلی می کند و این نورها مسیر انسان است تا به یک جاهای بالاتری می رسد این کاملاً‌ واضح و روشن است اگر مراد از امامت معنوی این هست عرفاء و بزرگان هم این امامت را داشتند دیگر لازم نیست ما برای ائمه خودمان را به زحمت بیاندازیم بگوییم ائمه (علیهم السلام) امامت معنوی هم داشتند. تمام ادله ای که دال بر خلافت و وصایت است مراد امامت روحی است امامت معنوی است.

پرسش:

(....) مستقیم با ایشان صحبت شده و ایشان متذکر شدند یا خیر

پاسخ:

من با ایشان صحبت نکردم این را یکی از دوستان در سایت دیده بودند. این بحث شان روی سایت رفته من ندیدم در آثار ایشان هم باشد این مربوط به سایت بوده، در سایت این بحث را ایشان مطرح فرمودند

پرسش:

خودشان تکذیب نکردند؟

پاسخ:

بنا است ما یک نشستی در خدمت ایشان با بعضی از این آقایان داشته باشیم ولی هنوز ما موفق نشدیم. دانشنامه اهل بیت، متن کامل نشست "جایگاه غدیر در منابع اسلامی و گونه شناسی شبهات" این جا مطرح شده است.

 این دانشنامه که آقایان دارند می نویسند نمی دانم می خواهند چه کار بکنند و چه چیزی در این دانشنامه آوردند باید گفت (انا لله وانا الیه راجعون) این جا دارد حجت الاسلام دکتر ناصر رفیعی و دکتر نعمت الله صفری فروشانی 15 شهریور 96 در سالن شهید صدر مجتمع آموزشی عالی امام خمینی برگزار شد.

دوستان این را این جا دیده بودند گفتند قضیه این چه است؟ ما البته دنبال بحث های آقای صفری بودیم دیدیم که ایشان مطرح می کند که چرا غدیر در مدینه مورد استناد امام علی قرار نگرفت و ایشان یک فرمایشی از مرحوم سید شرف الدین مطرح می کند که البته آقای صفری می گوید حرف آقای رفیعی از شرف الدین مورد قبول نیست رد می کند.

ایشان می گوید اولین باری که امام علی از غدیر دفاع کرد بعد از خلافتش بود. این فرمایش جناب آقای رفیعی است. چرا امام علی بعد از سقیفه از جریان غدیر دفاع نکرد؟ چرا حضرت زهرا و امام صادق (علیهم السلام) دفاع کردند؟ امام صادق خطبه خواند دفاع کرد.

پرسش:

این مال 5 سال پیش بود

پاسخ:

بله برای سال 96 تقریبا برای پنج سال قبل است.

در هر صورت...

 یک مقداری دوستان باید روشن باشیم بارها عرض کردیم باید یک مقداری خودمان را برای پاسخگویی هر شبهه ای آماده کنیم. امروز وهابیت از یک طرف، اهل سنت افراطی از یک طرف، در اسرائیل کلاس هایی به نام شیعه شناسی گذاشتند این ها دارند کتاب های ما را مطالعه می کنند و نقاط ضعف کتاب های ما را بررسی می کنند در فضای مجازی این ها را منتشر می کنند و منافقین به همین شکل نیروهایی گذاشتند.

یک آماری داشتند سیصد و چند تا نیرو گذاشتند که شبانه روز کارشان تولید محتوا علیه شیعه و نظام جمهوری اسلامی است، این ها از یک طرف، بعضی از دوستان ما به خاطر عدم اطلاع مثل جناب آقای دکتر رفیعی را به هیچ وجه نمی توانیم (نستجیر بالله) متهم کنیم که مثلاً‌ ایشان انحراف دارد.

 بنده دیروز عرض کردم این مسائل چه بسا برای خود ما اتفاق بیافتد. من خدمت یکی از مراجع بزرگوار رسیدیم ایشان ما را به وحدت و ... خیلی توصیه می کرد مواظب باشید نسبت به مقدسات اهل سنت توهین نکنیم من یکی از کتاب هایشان را مطالعه ای داشتم تقریباً شاید 20 مورد عبارت های خیلی تند داشت. از من کسی سوال کند می گویم این طور عبارت ها خلاف شرع بیّن است و فتنه درست می کند و ایجاد درگیری بین شیعه سنی و تفرقه درست می کند و بر خلاف (وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ) و خلاف سیره امیر المؤمنین و اهل بیت است.

این ها را برای شان گفتم گفت فلانی در کتاب من این ها هست گفتم حاج آقا صفحه اش این است یک مقداری نگاه کرد گفت از دستم در رفته، گفت این ها را به ما بدهید در چاپ بعدی حتماً این ها را اصلاح می کنیم.

 بعضی وقت ها به این شکلی است یعنی انسان وقتی می نویسد تصور می کند که فقط مردم قم و تهران و تبریز این کتاب من را می خواهند بخوانند. ولی الان وقتی کتاب روی اینترنت می رود دیگر تمام دنیا (مشاهده می کنند) مرزها را رد می کند هر کسی که وارد فضای مجازی می شود این کتاب و مقاله ما را می خواند و چه بسا همین مقاله هم به زبان های مختلف ترجمه بشود.

 لذا ما باید خیلی مراقب باشیم اخیراً یک کلیپی دوستان برای من از آیت الله العظمی بهجت (رضوان الله تعالی علیه) فرستاده بودند ایشان یک توصیه داشتند یک سالی خدمت ایشان بودیم خیلی استفاده کردیم.

یعنی یک سال محضر ایشان به اندازه هزار سال حوزه استفاده کردیم این حرف هایی که در حوزه و کتاب ها نمی شود پیدا کرد از محضر ایشان گرفتیم. ایشان توصیه اکیدش این بود صبح وقتی بیدار می شوید رو به قبله دست به سینه به حضرت ولی عصر که روح عالم هستی است و قوام عالم به اوست

«بِيُمْنِهِ رُزِقَ الْوَرَى وَ بِوُجُودِهِ ثَبَتَتِ الْأَرْضُ وَ السَّمَاء»

زاد المعاد- مفتاح الجنان‏؛ نويسنده: مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى‏ (تاريخ وفات مؤلف: 1110 ق‏)، محقق / مصحح: اعلمى، علاءالدين‏، ناشر: موسسة الأعلمي للمطبوعات‏، بيروت‏ 1423 ق، ص423‏

دست به سینه بگذارید سلام بدهید بگویید آقا جان دست من به دامن تو، من را از لغزش ها حفظ کن، این تعبیر ایشان است.

 بعد ایشان می گوید می نشینید بگویید یا صاحب الزمان بر می خیزید بگویید یا صاحب الزمان تکان می خورید یا صاحب الزمان بگویید، شب هم که می خواهید بخوابید باز دست به سینه سلام بدهید که اگر این کار را کردید قطعاً شیطان اطراف شما نمی گردد گناهی از شما سر نمی زند.

باید امام شناسی مان یک مقداری قوی باشد ما وقتی یا صاحب الزمان، یا امام حسین می گوییم یکی از مشکلات اساسی ما این جاست تصور می کنیم آقا امام حسین یک موجودی است که یک روزی از حضرت امیر و حضرت زهرا به دنیا آمد پنجاه و اندی سال هم عمر کرد و روز عاشوراء هم شهید شد.

وقتی یا حسین می گوییم همه ذهن های ما آن جا می رود. یا صاحب الزمان می گوییم آن وجود جسمی حضرت ولی عصر در ذهن ما تداعی می کند و حال آن که روایتی که عرض کردم صد در صد صحیح است کافی، جلد 1، صفحه 144 از امام صادق در ذیل آیه شریفه:

(وَلِلَّهِ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَى فَادْعُوهُ بِهَا)

و برای خدا، نام های نيک است؛ خدا را به آن (نام ها) بخوانيد!

سوره اعراف (7): آیه 180

فرمود:

«نَحْنُ وَ اللَّهِ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَى»

قسم به خدا ما اسماء حسنای الهی هستیم

الكافي (ط - الإسلامية)؛ نویسنده: كلينى، محمد بن يعقوب بن اسحاق، ناشر: دار الكتب الإسلامية، محقق/ مصحح: غفارى على اكبر و آخوندى، محمد، ج‏1، ص144

اگر این باشد دیروز داشتم نگاه می کردم شاید 50 روایت که در ذیل آیه شریفه:

(كُلُّ شَيءٍ هَالِكٌ إِلَّا وَجْهَهُ)

همه چيز جز ذات (پاک) او فانی می ‌شود

سوره قصص (28): آیه 88

امام صادق می فرماید:

«وَ نَحْنُ وَجْهُ اللَّهِ الَّذِي يُؤْتَى مِنْهُ»

بصائر الدرجات في فضائل آل محمّد صلّى الله عليهم؛ نویسنده: صفار، محمد بن حسن، مصحح: كوچه باغى، محسن بن عباسعلى‏، ناشر: مكتبة آية الله المرعشي النجفي‏، ج1، ص66، باب في الأئمة من آل محمد (علیهم السلام) أنهم وجه الله الذي ذكره في الكتاب‏، ح6

«نَحْنُ وَجْهُ اللَّهِ الَّذِي لَا يَهْلِكُ.»

التوحيد( للصدوق)؛ نويسنده: ابن بابويه، محمد بن على‏، (وفات مؤلف: 381 ق‏)، محقق / مصحح: حسينى، هاشم‏، ناشر: جامعه مدرسين‏، ص150

دیدم امام (رضوان الله تعالی علیه) در شرح دعای سحرشان، گمانم در:

«اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِمَشِيَّتِكَ كُلِّهَا»

می گوید ائمه (علیهم السلام) که مشیّت مطلقه خدا هستند خدای عالم

«إنّ اللهَ خَلَقَ الْمَشِيَّةَ بِنَفْسِهَا وَخَلَقَ الْأَشْيَاءَ بِالْمَشِيَّةِ»

امام صادق فرمود:

«فهم خاصّة الله  ... و قدرة  الربّ و مشيّته»

المجلسي، محمد باقر _متوفاى1111ق_، بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، ج25، ص 174، تحقيق: محمد الباقر البهبودي، ناشر: مؤسسة الوفاء - بيروت - لبنان، الطبعة: الثانية المصححة، 1403هـ - 1983م.

 

یا دارد:

«قُلُوبُنَا أَوْعِيَةٌ لِمَشِيَّةِ اللَّه‏»

الغيبة (للطوسي)/ كتاب الغيبة للحجة؛ نویسنده: طوسى، محمد بن الحسن، ناشر: دار المعارف الإسلامية، محقق/ مصحح: تهرانى، عباد الله و ناصح، على احمد، ص247

و بعد ایشان به این فراز دعای ندبه استناد می کند

«أَيْنَ وَجْهُ اللَّهِ الَّذِي إِلَيْهِ يَتَوَجَّهُ الْأَوْلِياء»

إقبال الأعمال (ط - القديمة)؛ ابن طاووس، على بن موسى، محقق/ مصحح: ندارد ناشر: دار الكتب الإسلاميه، ج1، ص509

فردی مانند حضرت امام می آید با این تعبیر می گوید: «أَيْنَ وَجْهُ اللَّهِ الَّذِي إِلَيْهِ يَتَوَجَّهُ الْأَوْلِياء» یک مقداری این ها را ان شاء الله دقت کنیم از خدا بخواهیم معرفت به ما بدهد اگر کسی معرفت پیدا کرد دو رکعت نماز با معرفت افضل از هفتاد هزار سال عبادت بدون معرفت است.

 همان طوری که الان ما با شما صحبت می کنیم چطور شما دارید صدای من را می شنوید شما هم صحبت می کنید من می شنوم در این حد بیش از این نه. وقتی با خدا نماز می خوانیم احساس کنیم که او ما را می بیند صدای ما را هم می شنود جواب ما را هم عنایت می کند می دهد.

مادامی که ما به این مرحله در حال نماز نرسیدیم این که خدا ما را می بیند صدای ما را می شنود و محیط بر ما هست به این جا نرسیدیم این نمازها هیچ!، وقتی به عالم برزخ می رویم می بینیم هیچ خبری از نماز و روزه نیست می گوید این ها که خوانده بودی همه )هَباءً مَنْثُورا) بوده‌ نماز نبوده است.

 از امیر المؤمنین سوال می کنند ما این همه دعا می کنیم دعای ما به اجابت نمی رسد می گوید:

«لِأَنَّكُمْ تَدْعُونَ‏ مَنْ‏ لَا تَعْرِفُون‏»

خدایی را می خوانید که نمی شناسید!

فلاح السائل و نجاح المسائل‏؛ نويسنده: ابن طاووس، على بن موسى‏ (تاريخ وفات مؤلف: 664 ق‏)، محقق / مصحح: ندارد، ناشر: بوستان كتاب‏، قم: 1406ق، ص107

به قول یکی از آقایان می گفت:

(أَلَمْ يعْلَمْ بِأَنَّ اللَّهَ يرَى)

آيا او ندانست که خداوند (همه اعمالش را) مي‌بيند؟!

سوره علق (96): آیه 14

(أَلَمْ يعْلَمْ بِأَنَّ اللَّهَ يرَى)؛ دوربین خدا است همیشه بالای سر ما است تکان می خوریم، فکر می کنیم خدای عالم از تمام افکار ما، نیّات ما، ظاهر ما، باطن ما، گذشته ما، آینده ما همه با خبر هست و همه چیزمان هم به دست اوست.

«يَا سَيِّدِي فِيمَا يَكُونُ مِنِّي إِلَى آخِرِ عُمُرِي مِنْ سَرِيرَتِي وَ عَلَانِيَتِي وَ بِيَدِكَ لَا بِيَدِ غَيْرِكَ زِيَادَتِي وَ نَقْصِي وَ نَفْعِي وَ ضُرِّي»

ابن طاووس، رضی الدين علی بن موسی بن جعفر السيد ابن طاووس (متوفاي664هـ)، الاقبال باالاعمال الحسنة ، ج3، ص296، تحقيق: جواد القيومی الاصفهاني، ناشر : مكتب الإعلام الإسلامي، الطبعة الأولى

مناجات شعبانیه است.

آغاز بحث...

 دیروز در رابطه با بحث غدیر صحبت داشتیم، شبهه ای در فضای مجازی مطرح شده که البته این شبهه خیلی زیاد در فضای مجازی مطرح است مخصوصاً که این طیف مصطفی طباطبایی و برقعی این مطالب را مطرح می کنند و عابدینی در اصفهان مفصل این مباحث را مطرح می کنند باید دقت کنیم که این جواب ها کاملاً آماده باشد.

ما باید در کامپیوتر طوری دسته بندی کنیم که اگر یک سوالی شد یا یک جلسه ای داشتیم می خواهیم برویم در این زمینه صحبت کنیم دیگر معطل نشویم.

 بحثی که دوستان داشتند این که خیلی زیاد چشم آقایان را گرفته تعابیری است که مسند احمد دارد معمولاً‌ در منبرها هم آقایان خیلی این را مطرح می کنند حدیث 19302 چاپ مؤسسه رسالت بیروت چون مسند احمد چهار پنج تا چاپ دارد هشت جلدی و نُه جلدی دارد شرحی که شعیب الأرنؤوط که یکی از شخصیت های بلند آوازه وهابی ها است دارد نزدیک به 50 یا 53 جلد است مؤسسه رسالت بیروت هم چاپ کرده در صفحه 55 که:

«حدثنا عبد اللَّهِ حدثني أبي ثنا حُسَيْنُ بن مُحَمَّدٍ وأبو نُعَيْمٍ الْمَعْنَى قَالاَ ثنا فِطْرٌ عن أبي الطُّفَيْلِ جَمَعَ علي رضي الله عنه الناس في الرَّحَبَةِ ثُمَّ قال لهم أَنْشُدُ اللَّهَ كُلَّ امْرِئٍ مُسْلِمٍ سمع رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يقول يوم غَدِيرِ خُمٍّ ما سمع لَمَّا قام فَقَامَ ثَلاَثُونَ مِنَ الناس وقال أبو نُعَيْمٍ فَقَامَ نَاسٌ كَثِيرٌ فَشَهِدُوا حين أَخَذَهُ بيده فقال لِلنَّاسِ أَتَعْلَمُونَ انى أَوْلَى بِالْمُؤْمِنِينَ من أَنْفُسِهِمْ قالوا نعم يا رَسُولَ اللَّهِ قال من كنت مَوْلاَهُ فَهَذَا مَوْلاَهُ اللهم وَالِ من وَالاَهُ وَعَادِ من عَادَاهُ قال فَخَرَجْتُ وَكَأَنَّ في نفسي شَيْئاً فَلَقِيتُ زَيْدَ بن أَرْقَمَ فقلت له انى سمعت عَلِيًّا رضي الله عنه يقول كَذَا وَكَذَا قال فما تُنْكِرُ قد سمعت رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يقول ذلك له»

مسند الإمام أحمد بن حنبل؛ اسم المؤلف: أحمد بن حنبل أبو عبدالله الشيباني الوفاة: 241، دار النشر: مؤسسة قرطبة – مصر، ج4، ص370، ح 19314 (نرم افزار الجامع الکبیر)

«جَمَعَ علي رضي الله عنه الناس في الرَّحَبَةِ» در رابطه با رحبه آن روز عرض کردم دو معنا است یکی حیاط مسجد است این یک بحث است دیگر این که رحبه یک مکانی در دو سه کیلومتری خارج کوفه است.

 ظاهر قضیه این است که در هر دو بوده ما رساله دکترایمان را در دانشگاه الحره هلند می نوشتیم آن جا همه این ها را برای پاسخ به شبهات جمع کردیم احساس کردم از لا به لای روایات مناشده حضرت در دو مرحله در دو جا مردم را قسم داده که شما را به خدا هر کس از رسول اکرم در غدیر هر چه شنیده برخیزد و شهادت بدهد.

ولی به صورت مطلق انصرافش مال مسجد کوفه است همان حیاط مسجد آقایانی که مشرف شدند دیدند حیاط مسجد کوفه تقریباً شاید از کل مسجد اعظم، شبستان ها و حیاطش  بزرگتر است است می گوید در رحبه که همان مسجد هست.

« قَالَ لَهُمْ أَنْشُدُ اللَّهَ كُلَّ امْرِئٍ مُسْلِمٍ سمع رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يقول يوم غَدِيرِ خُمٍّ ما سمع لَمَّا قام فَقَامَ ثَلاَثُونَ مِنَ الناس»

سی نفر بلند شدند.

«وقال أبو نُعَيْمٍ فَقَامَ نَاسٌ كَثِيرٌ فَشَهِدُوا حين أَخَذَهُ بيده فقال لِلنَّاسِ»

ابو نعیم اصفهانی می گوید نه «ناسٌ کثیر» جمعیت زیادی بلند شدند و گفتند بله پیغمبر فرمود:

«أَتَعْلَمُونَ انى أَوْلَى بِالْمُؤْمِنِينَ من أَنْفُسِهِمْ»

باز هم اولی بالمؤمنین بحث سیاست پیغمبر است نه بحث هدایت پیغمبر. قبلاً‌ از علمای شیعه و اهل سنت مثل بیضاوی، زمخشری عرض کردیم می گوید:

«النَّبِي أَوْلَى بِالْمُؤْمِنِينَ في امر دینهم ودنیاهم وآخرتهم»

چه در امر دینی، چه در امر دنیوی، چه در امر اخروی (النَّبِي أَوْلَى بِالْمُؤْمِنِينَ مِنْ أَنْفُسِهِمْ)، این زیر بنای حکومت سیاسی و ولایت تشریعی برای نبی مکرم است.

«قالوا نعم يا رَسُولَ اللَّهِ قال من كنت مَوْلاَهُ فَهَذَا مَوْلاَهُ اللهم وَالِ من وَالاَهُ وَعَادِ من عَادَاهُ»

بعد راوی می گوید:

«فَخَرَجْتُ وَكَأَنَّ في نفسي شَيْئاً فَلَقِيتُ زَيْدَ بن أَرْقَمَ فقلت له»

وقتی این را از ابو طفیل عامر ابن واثله شنیدم پیش زید ابن ارقم رفتم به او گفتم:

«إنى سمعت عَلِيًّا رضي الله عنه يقول كَذَا وَكَذَا»

دیدم علی در رحبه این طور می گوید

«قال فما تُنْكِرُ»

چرا انکار می کنی؟

«قد سمعت رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يقول ذلك له»

روایت می گوید:

 «إسنادُه صحیحٌ رجالُهُ ثقاتٌ رجال الشیخین»

باز مجمع الزوائد هیثمی همین روایت را می آورد در جلد 9، صفحه 140

«وعن أبي الطفيل قال جمع علي الناس في الرحبة ثم قال لهم أنشد بالله كل امرئ مسلم سمع رسول الله صلى الله عليه وسلم يقول يوم غدير خم ما قال لما قام فقام إليه ثلاثون من الناس قال أبو نعيم فقام ناس كثير فشهدوا حين أخذ بيده فقال أتعلمون أني أولى بالمؤمنين من أنفسهم قالوا بلى يا رسول الله قال من كنت مولاه فهذا مولاه اللهم وال من والاه وعاد من عاداه قال فخرجت كأن في نفسي شيئا فلقيت زيد بن أرقم فقلت له إني سمعت عليا يقول كذا وكذا قال فما تنكر قد سمعت رسول الله صلى الله عليه وسلم يقول ذلك»

ایشان بعد از این که روایت را می آورد می گوید:

«رواه أحمد ورجاله رجال الصحيح غير فطر بن خليفة وهو ثقة»

مجمع الزوائد ومنبع الفوائد؛ اسم المؤلف: علي بن أبي بكر الهيثمي الوفاة: 807، دار النشر: دار الريان للتراث/‏دار الكتاب العربي - القاهرة , بيروت – 1407، ج 9، ص 104

باز روایت دیگری می‌ آورد. و البانی با این که بنایش تضعیف روایات مربوط به فضائل امیر المؤمنین است یعنی یک وهابی تمام عیار است در کتاب سلسلة الأحادیث ضعیفه اش خیلی از روایاتی که حاکم و دیگران تصحیح کردند ایشان به یک نوعی تضعیف کرده است. ولی به این جا که رسیده در جلد 4، صفحه 331 وقتی این مناشده را می آورد می گوید:

«قلت إسناده صحیح علی شرط البخاري»

مفصل هست در مسند احمد، روایت دیگری در جای دیگر می آورد همین تعبیر است یک جا دارد که شش تا شش تا آمدند شهادت دادند.

 یک نکته ای هست آن روز یکی از دوستان هم اشاره داشتند که بعضی از افراد بلند نشدند کتمان کردند امیر المؤمنین این ها را نفرین کرد، این نکته خیلی ظریفی است این ها را مفصل جمع کردیم، من ندیدم از آقایانی که در مورد غدیر کار کردند به این شکل جمع شده باشد.

باز در مسند احمد داریم:

«حدثنا عبد اللَّهِ ثنا أَحْمَدُ بن عُمَرَ الوكيعي ثنا زَيْدُ بن الْحُبَابِ ثنا الْوَلِيدُ بن عُقْبَةَ بن نِزَارٍ العنسي حدثنا سِمَاكُ بن عُبَيْدِ بن الْوَلِيدِ العبسي قال دَخَلْتُ على عبد الرحمن بن أبي لَيْلَى فحدثني انه شَهِدَ عَلِيًّا رضي الله عنه في الرَّحَبَةِ قال أَنْشُدُ اللَّهَ رَجُلاً سمع رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم وَشَهِدَهُ يوم غَدِيرِ خُمٍّ الا قام وَلاَ يَقُومُ الا من قد رَآهُ فَقَامَ اثْنَا عَشَرَ رَجُلاً فَقَالُوا قد رَأَيْنَاهُ وَسَمِعْنَاهُ حَيْثُ أَخَذَ بيده يقول اللهم وَالِ من وَالاَهُ وَعَادِ من عَادَاهُ وَانْصُرْ من نَصَرَهُ وَاخْذُلْ من خَذَلَهُ فَقَامَ إِلاَّ ثَلاَثَةً لم يَقُومُوا فَدَعَا عليهم فَأَصَابَتْهُمْ دَعْوَتُهُ»

مسند الإمام أحمد بن حنبل؛ اسم المؤلف: أحمد بن حنبل أبو عبدالله الشيباني الوفاة: 241، دار النشر: مؤسسة قرطبة – مصر، ج1، ص119، ح 964

عزیزان خوب دقت کنند می گوید حضرت قسم داد بلند شدند

 «إِلاَّ ثَلاَثَةً لم يَقُومُوا»

 جز 3 نفر بلند نشدند از آن های که در غدیر بودند

«فَدَعَا عليهم»

حضرت نفرین کرد

«فَأَصَابَتْهُمْ دَعْوَتُهُ» »

نفرین امیر المؤمنین این 3 نفر را گرفت.

 ایشان این جا اسم نبرده است.

 بلاذری در انساب الأشراف در جلد 1، صفحه 289 دارد:

«عليّ على المنبر: نشدت الله رجلاً سمع رسول الله صلى الله عليه وسلم يقول يوم غدير خمّ: " اللهّم وال من والاه وعاد من عاداه " . إلا قام فشهد، وتحت المنبر أنس بن مالك والبراء بن عازب، وجرير بن عبد الله، فأعادها فلم يجبه أحد فقال: اللهم من كتم هذه الشهادة وهو يعرفها فلا تخرجه من الدنيا حتى تجعل به آية يعرف بها. قال: فبرص أنس، وعمي البراء، ورجع جرير أعرابياً بعد هجرته؛ فأتى لاسراة فمات في بيت أمّه بالسراة.»

أنساب الأشراف؛ اسم المؤلف: أحمد بن يحيى بن جابر البلاذري (المتوفى : 279هـ) الوفاة: 279، دار النشر: ، ج1، ص289

می گوید انس ابن مالک، براء ابن عازب، جریر ابن عبدالله پایین منبر بودند حضرت تکرار کرد گفت آن ها که در غدیر شنیدند برخیزند

«فلم يجبه أحد»

بعد حضرت فرمود:

«اللهم من كتم هذه الشهادة وهو يعرفها فلا تخرجه من الدنيا حتى تجعل به آية يعرف بها»

یعنی یک بلایی به این ها بده که نشان دار باشند می گوید:

 «فبرَصَ انس»

 انس به بیماری برص که پوست لکه های سفید می گیرد مبتلا شد.

 «وعمي البراء»

 براء ابن عازب نابینا شد

 «ورجع جرير أعرابياً»

او هم به صورت دوران جاهلیت بر گشت. در رابطه با این که اعرابی چه هست؟ فتح الباری در جلد 1، صفحه 323 مفصل در رابطه دارد:

«قوله باب ترك النبي صلى الله عليه وسلم والناس الأعرابي اللام فيه للعهد الذهني وقد تقدم أن الأعرابي واحد الأعراب وهم من سكن البادية عربا كانوا أو عجما وإنما تركوه يبول في المسجد لأنه كان شرع في المفسدة فلو منع لزادت إذ حصل تلويث جزء من المسجد فلو منع لدار بين أمرين إما أن يقطعه فيتضرر وإما أن لا يقطعه فلا يأمن من تنجيس بدنه أو ثوبه أو مواضع أخرى من المسجد»

فتح الباري شرح صحيح البخاري؛ اسم المؤلف: أحمد بن علي بن حجر أبو الفضل العسقلاني الشافعي الوفاة: 852، دار النشر: دار المعرفة - بيروت، تحقيق: محب الدين الخطيب، ج1، ص323

ولی ظاهر این هست که «رجعَ اعرابیاً»‌ یعنی عقل و هوشش را از دست داد ابن قتیبه در کتاب المعارف خودش در مورد انس ابن مالک می گوید:

«أنس بن مالك كان بوجهه برص وذكر قوم أن عليا رضي الله عنه سأله عن قول رسول الله صلى الله عليه وسلم اللهم وال من والاه وعاد من عاداه فقال كبرت سني ونسيت فقال له علي رضي الله عنه إن كنت كاذبا فضربك الله ببيضاء لا تواريها العمامة»

المعارف؛ اسم المؤلف: ابن قتيبة أبو محمد عبد الله بن مسلم  الوفاة: 276هـ، دار النشر: دار المعارف  - القاهرة، تحقيق: دكتور ثروت عكاشة، ج1، ص580

علی (علیه السلام) از انس سوال کرد و انس گفت:

«كبرت سني ونسيت»

سن من بالا رفته فراموش کردم!

 مگر می شود یک کسی حادثه غدیری که صد هزار، صد و بیست هزار جمعیت آن جا بود یک همچنین قضیه ای را فراموش بکند؟

انسان روز اولی که دبستان رفته تا آخر عمرش یادش است روز اولی که دبستان می رفت با چه وضعی می رفت چه حالی داشت روز اولش چگونه بوده گریه می کرده خوشحال بوده، به زور و ناراحتی بردند با دوستانش چطور بوده است؟ مسئله غدیر با این عظمت 3 شبانه روز آن جا بود و می گوید: «كبرت سني ونسيت» حضرت فرمود:

«إن كنت كاذبا فضربك الله ببيضاء لا تواريها العمامة»

خدای عالم یک بیماری به تو بدهد که این عمامه نتواند بپوشاند!

 زید ابن ارقم هم معجم کبیر طبرانی است در جلد 5 ایشان می گوید:

«حدثنا إِبْرَاهِيمُ بن نَائِلَةَ الأَصْبَهَانِيُّ ثنا إِسْمَاعِيلُ بن عَمْرٍو الْبَجَلِيُّ ثنا أبو إِسْرَائِيلَ الْمُلائِيُّ عَنِ الْحَكَمِ عن أبي سُلَيْمَانَ زَيْدِ بن وَهْبٍ عن زَيْدِ بن أَرْقَمَ قال نَاشَدَ عَلِيٌّ الناس في الرَّحَبَةِ من سمع رَسُولَ اللَّهِ صلى اللَّهُ عليه وسلم يقول الذي قال له فَقَامَ سِتَّةَ عَشَرَ رَجُلا فَشَهِدُوا أَنَّهُمْ سَمِعُوا رَسُولَ اللَّهِ صلى اللَّهُ عليه وسلم يقول اللَّهُمَّ من كنت مَوْلاهُ فَعَلِيٌّ مَوْلاهُ اللَّهُمَّ وَالِ من وَالاهُ وَعَادِ من عَادَاهُ قال زَيْدُ بن أَرْقَمَ فَكُنْتُ فِيمَنْ كَتَمَ فَذَهَبَ بَصَرِي وكان عَلِيٌّ رضي اللَّهُ عنه دَعَا على من كَتَمَ»

المعجم الكبير؛ اسم المؤلف: سليمان بن أحمد بن أيوب أبو القاسم الطبراني الوفاة: 360، دار النشر: مكتبة الزهراء - الموصل - 1404 - 1983، الطبعة: الثانية، تحقيق: حمدي بن عبدالمجيد السلفي، ج5، ص171

«فَكُنْتُ فِيمَنْ كَتَمَ»

جزء کسانی بودم که کتمان کردم

«فَذَهَبَ بَصَرِي وكان عَلِيٌّ رضي اللَّهُ عنه دَعَا على من كَتَمَ»

بعد از آن هر وقت از زید ابن ارقم در مورد غدیر سوال می کرد مفصل می گفت یعنی بعد از این که نابینا شد هر وقت سوال می کردند می گفت بله ما در آن جا بودیم چه و چه بود حتی صحیح مسلم هم قضیه غدیر را از زید ابن ارقم نقل کرده است از این 120 تا صحابه از هیچ کس نیاورده از زید ابن ارقم آورده.

 در اسد الغابه ابن اسیر جذری،‌ جلد 3، صفحه 508 چند نفری رویش اضافه کرد دیگران ندارند.

«هانىءٍ قال أبو إسحاق : وحدثني من لا أُحصي : أن علياً نَشَد الناس في الرَّحْبَة : مَنْ سَمِعَ قول رسول الله : ( من كنت مولاه فَعَلِيّ مولاه ، اللهم وال من والاه وعاد من عاداه ) . فقام نفر شهدوا أنهم سمعوا ذلك من رسول الله ، وكتم قوم ، فما خرجوا من الدنيا حتى عموا ، وأصابتهم آفة ، منهم: يزيد بن وديعة، وعبد الرحمن بن مُدْلِج»

أسد الغابة في معرفة الصحابة؛ اسم المؤلف: عز الدين بن الأثير أبي الحسن علي بن محمد الجزري الوفاة: 630هـ، دار النشر: دار إحياء التراث العربي - بيروت / لبنان - 1417 هـ - 1996 م، الطبعة: الأولى، تحقيق: عادل أحمد الرفاعي، ج3، ص508، ح508

یزید ابن ودیعه، عبد الرحمان ابن مدلج می گوید این ها هم جزء کسانی بودند قضیه غدیر را کتمان کردند و هر دو هم نابینا شدند و با حالت نابینایی از دنیا رفتند.

مجموع کسانی که ما توانستیم به دست بیاوریم خیلی هم گشتیم غیر از این پنج شش نفر نتوانستیم پیدا کنیم شاید افراد دیگری هم بودند تاریخ ثبت نکرده است. ولی این ها نشان می دهد که این آقایان روی چه مسائل و قضایی بوده این در زمان حکومت حضرت امیر است اگر در حکومت خلفاء یا بنی امیه بود می گفتیم به خاطر ترس جانش است.

شهاب الدین زهری می گوید به قدری احادیث علی در سینه من هست که اگر یکی از این ها را منتشر کنم «لَقُتِلْتُ» من را می کشند حق هم دارد هیچ شک و شبهه ای در آن نیست. ولی همچنین شهامتی نداشت.

 از آن طرف مثل میثم تمارها بالای دار دست و پایش را می برند خون فوران می کند کسی که شاهرگش را بزنند چه حالی پیدا می کند؟ کسی که دست و پایش را بریدند همان جا بالای دار می گوید مردم بیایید جمع بشوید همین چند لحظه ای که من این جا هستم از فضائل علی برای شما بگویم.

این ها یک عده ای بودند حجر ابن عدی، رشید هجری همین طور و قنبر همین طور آن ها که واقعاً‌ پیشتازان مدافعین و شهدای ولایت بودند.

 یک دفعه مثل شهاب الدین زهری می گوید در سینه من به قدری فضائل علی هست که اگر بگویم کشته خواهم شد.

 یا یکی از آقایان می گوید من آرزو می کنم به من اجازه بدهند از اول صبح بعد از نماز صبح بالای منبر بروم از فضیلت علی بگویم و ظهر من را پایین بیاورند گردنم را بزنند.

اگر همچنین آرزویی داری بلند شو برو دیگر نیاز نیست بیایی برای مردم مطرح بکنی!

پرسش:

منظورش این بوده که در این راه شهید بشود.

پاسخ:

آرزو تنها کافی نیست. در اسد الغابة، جلد 1، صفحه 572 بحث غدیر را مطرح می کند شهاب الدین زهری متوفای 124 است می گویند اولین کسی که حدیث را نوشت ایشان بود تا قبل از ایشان اصلاً‌ حدیث پیغمبر نوشته نشده بود می گوید:

«والله إن عندي من فضائل علي ما لو تحدّثت بها لقتلت»

أسد الغابة في معرفة الصحابة؛ اسم المؤلف: عز الدين بن الأثير أبي الحسن علي بن محمد الجزري الوفاة: 630هـ، دار النشر: دار إحياء التراث العربي - بيروت / لبنان - 1417 هـ - 1996 م، الطبعة: الأولى، تحقيق: عادل أحمد الرفاعي، ج1، ص450، ح808

در سیر اعلام النبلاء، جلد 3 دارد:

«عبد الله بن شداد ابن الهاد الليثي الفقيه أبو الوليد المدني ثم الكوفي»

 عبدالله ابن شدّاد فقیه ابو الولید کوفی چه و چه ... از عایشه و جماعتی نقل کرده است. گفته:

«وكان ثقة»

بعد دارد:

«قال عطاء بن السائب سمعت عبد الله بن شداد يقول وددت أني قمت على المنبر من غدوة إلى الظهر فأذكر فضائل علي بن أبي طالب (رضي الله عنه) ثم أنزل فيضرب عنقي»

سير أعلام النبلاء؛ اسم المؤلف: محمد بن أحمد بن عثمان بن قايماز الذهبي أبو عبد الله الوفاة: 748، دار النشر: مؤسسة الرسالة - بيروت - 1413، الطبعة : التاسعة، تحقيق: شعيب الأرناؤوط , محمد نعيم العرقسوسي، ج3، ص489

 این ها در حد یک آرزو بود. ولی شما ببینید کتاب الاغانی یک روایتی نقل کرده خیلی جالب است در جلد 12 در رابطه با خندق ابن مرّه اسدی از ابن شبّه نقل کرده می گوید در عرفات یا منا بود

«... حدثنا عمر بن شبة عن ابن داحة قالوا كان خندق بن مرة الأسدي هكذا قال النوفلي وغيره يقول خندق بن بدر صديقا لكثير وكانا يقولان بالرجعة فاجتمعا بالموسم فتذاكرا التشيع فقال خندق لو وجدت من يضمن لي عيالي بعدي لوقفت بالموسم فذكرت فضل آل محمد صلى الله عليه وسلم وظلم الناس لهم وغصبهم إياهم على حقهم ودعوت إليهم وتبرأت من أبي بكر وعمر فضمن كثير عياله فقام ففعل ذلك وسب أبا بكر وعمر رضوان الله عليهما وتبرأ منهما قال عمر بن شبة في خبره فقال أيها الناس إنكم على غير حق قد تركتم أهل بيت نبيكم والحق لهم وهم الأئمة ولم يقل إنه سب أحدا فوثب عليه الناس فضربوه ورموه حتى قتلوه ودفن خندق بقنونى»

الأغاني؛ اسم المؤلف: أبو الفرج الأصبهاني الوفاة: 356هـ، دار النشر: دار الفكر للطباعة والنشر  - لبنان، تحقيق: علي مهنا وسمير جابر، ج12، ص204

به قدری مشت و لگد زدند همان جا او را کشتند جرمش چه است؟ «تركتم أهل بيت نبيكم والحق لهم وهم الأئمة»

در یک روایتی دیدم که ایشان به یک نفر می گوید اگر کسی زن و بچه من را تأمین کند من در عرفات در فضائل امیر المؤمنین یک سخنرانی مفصلی خواهم کرد. رفیقش می گوید من تضمین می کنم بعد از تو هزینه زن و بچه ات را بدهم این هم بالای بلندی می رود شروع می کند نسبت به فضایل اهل بیت سخن گفتن همان جا مردم می ریزند او را می کشند خیلی جالب هست.

پرسش:

برای چه زمانی بود؟

پاسخ:

دوران بنی امیه است. یک روایت خیلی جالبی از احمد ابن حنبل از عبد الرحمن ابن ابی لیلی است:

«حدثنا الحكم عن عبد الرحمن بن أبي ليلى عن علي بشيء لو حدثتكم لرقصتم والله لا تسمونه مني أبدا»

«لو حدثتكم لرقصتم» این جا «لرقَّصتم» دارد بعضی جاها دارد لترفَّضتُم اگر من از فضائل علی بگویم همه تان رافضی و شیعه خواهید شد. کلمه لرقصتم یا به رقص و وجد در می آیید یعنی اظهار شادمانی می کنید که علی این همه فضائل دارد. می گوید محمود ابن لیلا نقل کرد گفت لرقَّصتم نه لترفَّضتُم، شما رافضی می شوید و شیعه خواهید شد.

«وقال لترفضتم قال أبو عبد الرحمن وهو أشبه»

العلل ومعرفة الرجال؛ اسم المؤلف: أحمد بن حنبل أبو عبدالله الشيباني الوفاة: 241، دار النشر: المكتب الإسلامي , دار الخاني - بيروت , الرياض - 1408 - 1988، الطبعة: الأولى، تحقيق: وصي الله بن محمد عباس، ج3، ص354، ح5569

این عبارت درست است روایت متعددی در این زمینه دارند.

در هر صورت...

 این قضیه که می گویند امیر المؤمنین (سلام الله علیه) فقط بعد از خلافتش به غدیر احتجاج کرد و قبل از خلافتش به غدیر احتجاج نکرد یک حرف بی اساسی است و هیچ دلیلی برای این قضیه نیست. طبق اسناد صحیح امیر المؤمنین از آن لحظه رحلت نبی مکرم گرفته که مشغول غسل پیغمبر بوده به غدیر احتجاج کرده و روزی که کشاندند مسجد بردند همان روز اول دوم خلافت ابوبکر همان جا در میان مردم به غدیر احتجاج کرده روز هفتم رحلت پیغمبر احتجاج کرده است.

باز در زمان ابوبکر، تاریخ مشخص نیست در یکی از کوچه های مدینه با ابوبکر مواجه شده احتجاج کرده به همین شکل می آید، من روایتی که در زمان خلافت عمر، امیر المؤمنین احتجاج کرده تا به حال ندیدم اگر دوستان دیدند محبت کنند ما را هم با خبر بکنند.

 ولی امیر المؤمنین همه این ها را نگه داشته نگه داشت در شورای 6 نفره بغض حضرت ترکید آن جا مفصل امیر المؤمنین نزدیک 70 مورد از ادله خلافت و فضیلت خودش را در آن جمع 5 نفره ای که بودند مطرح کرد.

«والسلام علیکم ورحمة الله»





Share
* نام:
* پست الکترونیکی:
* متن نظر :
* کد امنیتی:
  

آخرین مطالب
پربحث ترین ها
پربازدیدترین ها