(جلسه پنجاه و چهارم 18 11 1400)

موضوع:  تضاد روایات اطاعت از ظالم اهل سنت با قرآن کریم

اللهم صل علی محمدٍ وآل محمد وعجل فرجهم اعوذ بالله من الشیطان الرجیم بسم الله الرحمن الرحیم و به نستعین و هو خیر ناصر و معین الحمدلله والصلاة علی رسول الله وعلی آله آل الله لاسیما علی مولانا بقیة الله واللعن الدائم علی اعدائهم اعداء الله إلی یوم لقاء الله، وَ أُفَوِّضُ أَمْري إِلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بَصيرٌ بِالْعِباد حَسْبُنَا اللَّهُ وَ نِعْمَ الْوَكيل‏ نِعْمَ الْمَوْلى‏ وَ نِعْمَ النَّصير

پرسش:

درباره آیه غار که بعضی از اهل سنت می گویند دلیل بر فضیلت ابوبکر است چه پاسخی دارید؟

پاسخ:

سید مرتضی می گوید این آیه دلیل بر کفر ابوبکر است. چون خداوند عالم در سوره توبه آیه 6 می فرماید:

(ثُمَّ أَنْزَلَ اللَّهُ سَكِينَتَهُ عَلَى رَسُولِهِ وَعَلَى الْمُؤْمِنِينَ وَأَنْزَلَ جُنُودًا لَمْ تَرَوْهَا وَعَذَّبَ الَّذِينَ كَفَرُوا وَذَلِكَ جَزَاءُ الْكَافِرِينَ)

سپس خداوند «سکينه» خود را بر پيامبرش و بر مؤمنان نازل کرد؛ و لشکرهايي فرستاد که شما نمي‌ديديد؛ و کافران را مجازات کرد؛ و اين است جزاي کافران!

سوره توبه (9): آیه 26

همچنین در آیه 26 سوره فتح می فرماید:

(فَأَنْزَلَ اللَّهُ سَكِينَتَهُ عَلَى رَسُولِهِ وَعَلَى الْمُؤْمِنِينَ وَأَلْزَمَهُمْ كَلِمَةَ التَّقْوَى وَكَانُوا أَحَقَّ بِهَا وَأَهْلَهَا وَكَانَ اللَّهُ بِكُلِّ شَيءٍ عَلِيمًا)

(به خاطر بياوريد) هنگامي را که کافران در دلهاي خود خشم و نخوت جاهليت داشتند؛ و (در مقابل،) خداوند آرامش و سکينه خود را بر فرستاده خويش و مؤمنان نازل فرمود و آنها را به حقيقت تقوا ملزم ساخت، و آنان از هر کس شايسته ‌تر و اهل آن بودند؛ و خداوند به همه چيز دانا است.

سوره فتح (48): آیه 26

ولی در آیه غار دارد می فرماید:

(إِلَّا تَنْصُرُوهُ فَقَدْ نَصَرَهُ اللَّهُ إِذْ أَخْرَجَهُ الَّذِينَ كَفَرُوا ثَانِي اثْنَينِ إِذْ هُمَا فِي الْغَارِ إِذْ يقُولُ لِصَاحِبِهِ لَا تَحْزَنْ إِنَّ اللَّهَ مَعَنَا فَأَنْزَلَ اللَّهُ سَكِينَتَهُ عَلَيهِ وَأَيدَهُ بِجُنُودٍ لَمْ تَرَوْهَا وَجَعَلَ كَلِمَةَ الَّذِينَ كَفَرُوا السُّفْلَى وَكَلِمَةُ اللَّهِ هِي الْعُلْيا وَاللَّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٌ)

اگر او را ياري نکنيد، خداوند او را ياري کرد؛ (و در مشکلترين ساعات، او را تنها نگذاشت؛) آن هنگام که کافران او را (از مکه) بيرون کردند، در حالي که دومين نفر بود (و يک نفر بيشتر همراه نداشت)؛ در آن هنگام که آن دو در غار بودند، و او به همراه خود مي‌گفت: «غم مخور، خدا با ماست!» در اين موقع، خداوند سکينه (و آرامش) خود را بر او فرستاد؛ و با لشکرهايي که مشاهده نمي‌کرديد، او را تقويت نمود؛ و گفتار (و هدف) کافران را پايين قرار داد، (و آنها را با شکست مواجه ساخت؛) و سخن خدا (و آيين او)، بالا (و پيروز)است؛ و خداوند عزيز و حکيم است!

سوره توبه (9): آیه 40

(فَأَنْزَلَ اللَّهُ سَكِينَتَهُ عَلَيهِ وَأَيدَهُ بِجُنُودٍ لَمْ تَرَوْهَا)؛ چرا انزل الله سکینته علیهما نگفت؟ اذ هما، قال لصاحبه همه جا تثنیه است ولی (فَأَنْزَلَ اللَّهُ سَكِينَتَهُ)؛ مفرد آمد. اگر شما می گوید این جا مراد ابوبکر است، پیغمبر احتیاج ندارد. خدا در آیه 26 فتح و 26 توبه به رسولش هم سکینه فرستاده است.

اضافه بر آن (فَأَنْزَلَ اللَّهُ سَكِينَتَهُ عَلَيهِ وَأَيدَهُ بِجُنُودٍ لَمْ تَرَوْهَا)؛ این خودش مشخص است که ضمیر به رسول اکرم بر می گردد. اگر ایمانی در آن جا بود باید به هردو بر می گشت. البته این را سید مرتضی گفته و شیخ مفید هم همین طور دارد. شما کتاب الشافی را ملاحظه بفرمایید.

آیه غار هیچ دلیلی بر فضیلت ابوبکر نیست. همه نقل کرده اند که خود ابوبکر دنبال پیامبر راه افتاد و پیغمبر او را نبرد.

(إِذْ أَخْرَجَهُ الَّذِينَ كَفَرُوا)؛ اخرجه مفرد است پیامبر تنها از مکه بیرون رفت ابوبکر آمد پیش علی (علیه السلام) گفت پیامبر کجاست؟ بعد دید که رفته دنبالش رفت. پیامبر دیدند اگر ابوبکر را همراه خود نبرند، فردا جایشان را به مشرکان نشان می دهد. اضافه بر این برای کسی که در کنار پیامبر است حزن معنا ندارد.

وقتی که می گوید: (إِذْ يقُولُ لِصَاحِبِهِ لَا تَحْزَنْ إِنَّ اللَّهَ مَعَنَا)؛ در کنار پیامبر محزون بودن معنا ندارد. امیر المؤمنین می گوید در جنگ ها وقتی جنگ اوج و شدت می گرفت ما به پیامبر پناه می بردیم. پناهگاه ما پیامبر بود. به این ترتیب ابوبکر اعتقادی به این آیه ندارد:

(وَمَا كَانَ اللَّهُ لِيعَذِّبَهُمْ وَأَنْتَ فِيهِمْ وَمَا كَانَ اللَّهُ مُعَذِّبَهُمْ وَهُمْ يسْتَغْفِرُونَ)

ولي (اي پيامبر!) تا تو در ميان آنها هستي، خداوند آنها را مجازات نخواهد کرد؛ و (نيز) تا استغفار مي‌کنند، خدا عذابشان نمي‌کند.

سوره انفال (8): ایه 33

خدای عالم عذاب نمی کند که تو در میان آن قبیله باشی. اضافه این که کلمه لا تحزن دارد همین طوری تکرار می شود چندین بار ابوبکر محزون است پیامبر می گوید لا تحزن. ولی لا تحزن رسول اکرم هیچ اثری برای ابوبکر ندارد.

ما نه به عنوان این که شیعه هستیم بلکه به عنوان یک انسان منصف به این نتایج می رسیم. الحمدلله، الحمدلله شیعه ادله اش بر حقانیتش به قدری روشن و به قدری واضح است مثل این که ما بخواهیم روز برای وجود آفتاب استدلال کنیم عین همین است.

این که من عرض می کنم نه این که ما در گوشه ی حوزه نشسته باشیم و چهار تا کتاب مطالعه کنیم. ما در عربستان با دویست تا از سرکرده هایشان بحث و مناظره داشتیم، این ها هیچ ندارند.

ما در طایف نزد مفتی اعظم شان رفتیم صحبت کردیم بنده خدا اصلا نمی دانست چه بگوید. ما این ها را ضبط هم کردیم. موجود است.

واقعا ما باید هر روز چندین بار خدا را شکر کنیم که خدای عالم نعمت ولایت را به ما ارزانی داشته بدون این که هیچ عملی در برابرش انجام داده باشیم. حالا یک مرتبه کاری انجام دادیم خدا می خواهد پاداشی به ما بدهد آن یک بحث دیگری است.

پرسش:

سوال کردند جمله حضرت علی که گفت ما در جنگ ها به پیامبر پناه می بردیم کجاست؟

پاسخ:

حضرت در نهج البلاغه می فرماید:

 «كُنَّا إِذَا احْمَرَّ الْبَأْسُ اتَّقَيْنَا بِرَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه واله وسلم) فَلَمْ يَكُنْ أَحَدٌ مِنَّا أَقْرَبَ إِلَى الْعَدُوِّ مِنْه‏»

هر گاه آتش جنگ شعله می کشید، ما به رسول خدا (صلی اللّه علیه و آله و سلم) پناه می بردیم، که در آن لحظه کسی از ما همانند پیامبر (صلی اللّه علیه و آله و سلم) به دشمن نزدیک تر نبود.

نهج البلاغة (للصبحي صالح)؛ نویسنده: شريف الرضى، محمد بن حسين، ناشر: هجرت، محقق/ مصحح: فیض الاسلام، ص 520

آغاز بحث...

ما نظر اهل سنت در رابطه مبارزه با ظلم و ظالم بود را آوردیم و عرض کردیم عمده یا تمام این روایات ساخته پرداخته بنی العباس یا بنی امیه است تا جلوی هرگونه شورش علیه حکومت ها را بگیرند.

 چون این روایت ها با روح قرآن در تضاد است و روایاتی هم که خود اهل سنت از رسول اکرم در رابطه با برخورد با حکومت ظالم نقل کردند هم در تضاد است.

من اول آیات قرآن را با بعضی از تفاسیرش می خوانم خدای عالم در سوره انعام آیه 68 می فرماید:

(فَلَا تَقْعُدْ بَعْدَ الذِّكْرَى مَعَ الْقَوْمِ الظَّالِمِينَ)

هرگز پس از يادآمدن با اين جمعيت ستمگر منشين!

سوره انعام (6): آیه 68

خدای عالم نهی می کند که از هرگونه نشست با ظالم، پیغمبر اجتناب بکند. وقتی می گوید: (فَلَا تَقْعُدْ بَعْدَ الذِّكْرَى مَعَ الْقَوْمِ الظَّالِمِينَ) این با این روایات اهل سنت در تضاد است که می گوید:

«وإن ضربك فاصبر وإن حرمك فاصبر وإن أراد أمرا ينقص دينك فقل سمعا وطاعة دمي دون ديني ولا تفارق الجماعة»

السنة؛ اسم المؤلف: أبو بكر أحمد بن محمد بن هارون بن يزيد الخلال الوفاة: 311 هـ، دار النشر: دار الراية - الرياض - 1410هـ - 1989م، الطبعة: الأولى، تحقيق: د.عطية الزهراني، ج1، ص111

دوم:

(وَمَنْ لَمْ يحْكُمْ بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ فَأُولَئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ)

و هر کس به احکامي که خدا نازل کرده حکم نکند، ستمگر است.

سوره مائده (5): آیه 45

یک حاکمی که طبق (مَا أَنْزَلَ اللَّهُ) حکم نکند این ها ظالم هستند می گوید:

«إن حرمك فاصبر إن ظلمک فاصبر فاصبر فاصبر...»

وقتی «إن حرَمَکَ» می آید یعنی: لَمْ يحْكُمْ بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ، «إن ظلمک» یعنی لَمْ يحْكُمْ بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ، «ان امرک بشئ ینتقص دینک»، یعنی لَمْ يحْكُمْ بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ. این ها ظالم هستند قرآن می گوید:

(أَلَا لَعْنَةُ اللَّهِ عَلَى الظَّالِمِينَ)

اينها همانها هستند که به پروردگارشان دروغ بستند! اي لعنت خدا بر ظالمان باد!

سوره هود (11): آیه 18

بر ظالم، صراحتاً لعنت می فرستد.

(وَبِئْسَ مَثْوَى الظَّالِمِينَ)

و چه بد جايگاهي است جايگاه ستمکاران!

سوره آل عمران (3): آیه 151

(وَاللَّهُ لَا يهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ)

و خداوند، قوم ستمگر را هدايت نمی ‌کند.

سوره بقره (2): آیه 258

(لَا يفْلِحُ الظَّالِمُونَ)

مسلما ظالمان، رستگار نخواهند شد!

سوره انعام (6): آیه 21

(بَلِ الظَّالِمُونَ فِي ضَلَالٍ مُبِينٍ)

ولي ظالمان در گمراهي آشکارند.

سوره لقمان (31): آیه 11

(وَأَعْتَدْنَا لِلظَّالِمِينَ عَذَابًا أَلِيمًا)

و براي ستمگران عذاب دردناکي فراهم ساخته‌ايم!

سوره فرقان (25): آیه 37

(يوْمَ لَا ينْفَعُ الظَّالِمِينَ مَعْذِرَتُهُمْ وَلَهُمُ اللَّعْنَةُ وَلَهُمْ سُوءُ الدَّارِ)

روزي که عذرخواهي ظالمان سودي به حالشان نمي‌بخشد؛ و لعنت خدا براي آنها، و خانه (و جايگاه) بد نيز براي آنان است.

سوره غافر (40): آیه 52

با این آیات مگر می شود آدم تصور بکند پیغمبر فرموده اگر حاکم ظالم:

«وإن أمرك بأمر ينقص دينك فقل طاعة مني دمي دون ديني ولا تفارق الجماعة»

السنن الواردة في الفتن وغوائلها والساعة وأشراطها؛ اسم المؤلف: أبو عمرو عثمان بن سعيد المقرئ الداني الوفاة: 444، دار النشر: دار العاصمة - الرياض - 1416، الطبعة: الأولى، تحقيق: د. ضاء الله بن محمد إدريس المباركفوري، ج2، ص402- 403، ح143

اگر بر سرت زد بگو چشم! اگر اموالت را برد بگو چشم! کتکت زد چشم، اگر به خانه ات آمد حمله کرد شمشیرت را بردار بشکن یک شمشیر چوبی درست کن، روی زانوهایت روبروی ظالم بنشین گردنت را هم در برابر شمشیر ظالم قرار بده بگو آقا جان بزن!

اگر یک عاقلی بیاید این دو دسته روایات را ببیند براحتی متوجه می شود. که این روایت ها با قرآن کریم تناقض دارد امروز بخشی از اهل سنت و افرادی مانند مفتی اعظم عربستان سعودی و ... که می گویند هرگونه شورش علیه حکومت آل سعود خلاف شرع و حرام است به همین روایت ها استدلال می کنند.

(وَلَا تَحْسَبَنَّ اللَّهَ غَافِلًا عَمَّا يعْمَلُ الظَّالِمُونَ إِنَّمَا يؤَخِّرُهُمْ لِيوْمٍ تَشْخَصُ فِيهِ الْأَبْصَارُ)

گمان مبر که خدا، از آنچه ظالمان انجام مي‌دهند، غافل است! (نه، بلکه کيفر) آنها را براي روزي تأخير انداخته است که چشمها در آن (به خاطر ترس و وحشت) از حرکت بازمي‌ايستد.

سوره ابراهیم (14): آیه 42

نکته مهم آیه 113 سوره هود است بیت القصیر آیات مبارزه با ظلم این آیه است عزیزان خوب دقت کنند

(وَلَا تَرْكَنُوا إِلَى الَّذِينَ ظَلَمُوا فَتَمَسَّكُمُ النَّارُ وَمَا لَكُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ مِنْ أَوْلِياءَ ثُمَّ لَا تُنْصَرُونَ)

و بر ظالمان تکيه ننماييد، که موجب می ‌شود آتش شما را فرا گيرد؛ و در آن حال، هيچ ولي و سرپرستي جز خدا نخواهيد داشت؛ و ياري نمی شويد!

سوره هود (11): آیه 113

رکون نکنید عرض می کنم مراد از (تَرْكَنُوا) چه است؟ نسبت به کسانی که ظلم می کنند هیچ تمایلی نداشته باشید، همکاری نداشته باشید (فَتَمَسَّكُمُ النَّارُ وَمَا لَكُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ مِنْ أَوْلِياءَ ثُمَّ لَا تُنْصَرُونَ) فتح الباری در ذیل آیه 113 سوره هود چاپ عربستان سعودی، جلد7، صفحه 686 دارد:

«لا تعدلوا إليهم ولا تميلوا»

به طرف این ها عدول نکنید به طرف این ها تمایل پیدا نکنید به طرف این ها کشیده نشوید.

 «ولا تمیلوا»

 هیچ تمایلی به طرف حکومت ظالم نداشته باشید.

 بعد می گوید:

«وهذه الآية لا تتعلق بقصة لوط أصلا»

 

فتح الباري شرح صحيح البخاري؛ اسم المؤلف: أحمد بن علي بن حجر أبو الفضل العسقلاني الشافعي الوفاة: 852، دار النشر: دار المعرفة - بيروت، تحقيق: محب الدين الخطيب، ج 6، ص 416

این ها یک قانون کلی است خدای عالم فرموده و تمام حکومت های ظالم را می گیرد. عزیزان خوب دقت کنند چون بحث خیلی ظریفی است یعنی اساسی ترین بحثی که با علمای اهل سنت معاصر داریم روی همین بحث ها است. در فتح الباری چنین می گوید:

«وَلَا تَرْكَنُوا إِلَى الَّذِينَ ظَلَمُوا لا ترضوا اعمالهُم»

هرگز از اعمال آن ها شما راضی نباشید.

فتح الباري شرح صحيح البخاري؛ اسم المؤلف: أحمد بن علي بن حجر أبو الفضل العسقلاني الشافعي الوفاة: 852، دار النشر: دار المعرفة - بيروت، تحقيق: محب الدين الخطيب، ج 8، ص 354

چند تا روایت خواندیم شما برای حکومت ظالم دعا بکنید برای آن ها نفرین نکنید از خدا سلامتی آن ها را بخواهید «ولا ترضوا اعمالهُم»!

 ابن ابی حاتم رازی متوفای 327 در تفسیر خود می گوید:

«ولا تركنوا إلى الذين ظلموا قال: ممن كانوا وحيث كانوا ومن كانوا وفي اي زمان كانوا»

تفسير القرآن؛ اسم المؤلف: عبد الرحمن بن محمد بن إدريس الرازي الوفاة: 327، دار النشر: المكتبة العصرية - صيدا، تحقيق: أسعد محمد الطيب، ج 6، ص 2090، ح11258

از این بهتر و از این واضح تر؟ آیا این با آن روایاتی که در صحیح مسلم است.

«وَسَيَقُومُ فِيهِمْ رِجَالٌ قُلُوبُهُمْ قُلُوبُ الشَّيَاطِينِ في جُثْمَانِ إِنْسٍ»

صحيح مسلم؛ اسم المؤلف: مسلم بن الحجاج أبو الحسين القشيري النيسابوري الوفاة: 261، دار النشر: دار إحياء التراث العربي - بيروت ، تحقيق : محمد فؤاد عبد الباقي، ج3، ص1476، ح 1847

یا با:

«وإن ضربك فاصبر وإن حرمك فاصبر وإن أراد أمرا ينقص دينك فقل سمعا وطاعة دمي دون ديني ولا تفارق الجماعة»

السنة؛ اسم المؤلف: أبو بكر أحمد بن محمد بن هارون بن يزيد الخلال الوفاة: 311 هـ، دار النشر: دار الراية - الرياض - 1410هـ - 1989م، الطبعة: الأولى، تحقيق: د.عطية الزهراني، ج1، ص111

اصلاً می سازد!

 تفسیر قرطبی، متوفای 671 تفسیرش در حقیقت عصاره تفسیر 6 قرن اول اسلام است. مؤسسه رسالت هم چاپ کرده جلد 11، صفحه 225.

«(ولا تركنوا ) الركون حقيقة الاستناد والاعتماد والسكون إلى الشيء والرضا به معناه لا تودوهم ولا تطيعوهم»

نه ظالمین را دوست داشته باشید و نه از آن ها اطاعت بکنید.

الجامع لأحكام القرآن؛ اسم المؤلف: أبو عبد الله محمد بن أحمد الأنصاري القرطبي الوفاة: 671، دار النشر: دار الشعب – القاهرة، ج9، ص108

تمام این روایاتی که ما خواندیم نقطه مشترک شان این بود که پیغمبر فرمود شما وظیفه تان اطاعت کردن از ظالمین است به آن ها کاری نداشته باشید! اگر آن ها گناه هم می کنند مربوط به خودشان هست وظیفه شما اطاعت بی چون و چرا است!

بیضاوی متوفای 685 از علمای بزرگ اهل سنت است تفسیرش هم تفسیر مشهوری است در جلد 3، صفحه 226 دارد:

(ولا تركنوا إلى الذين ظلموا ولا تميلوا إليهم أدنى ميل)

شما نسبت به حکومت ظالم و ظالمین کوچک ترین میلی و توجهی نداشته باشید.

«فإن الركون هو الميل اليسير»

فرموده (لَا تَرْكَنُوا) کلمه «رَکَنَ» به معنای آسان ترین تمایل است.

«فتمسكم النار بركونكم إليهم وإذا كان الركون إلى من وجد منه ما يسمى ظلما كذلك فما ظنك بالركون إلى الظالمين أي الموسومين بالظلم»

تفسير البيضاوي؛ اسم المؤلف: البيضاوي الوفاة: 685، دار النشر: دار الفكر – بيروت، ج3، ص266

وقتی کوچک ترین تمایل به طرف ظالم این طوری باشد رفتن به طرف کسانی که در جامعه ظلم شان فراگیر هست  و تسلیم شدن در برابر آن ها تکلیفش مشخص است.

تفسیر ابن کثیر دمشقی، جلد 4، صفحه 304

«ولا تميلوا إلى الذين ظلموا وهذا القول حسن أي لا تستعينوا بالظلمة»

هرگز از ظلمه شما کمک نگیرید

«فتكونوا كأنكم قد رضيتم بأعمالهم»

وقتی شما از ظالمین کمک می گیرید گویا از اعمال آن ها راضی هستید

«(فتمسكم النار ومالكم من دون الله من أولياء ثم لا تنصرون) أي ليس لكم من دونه من ولي ينقذكم ولا ناصر يخلصكم من عذابه»

تفسير القرآن العظيم؛ اسم المؤلف: إسماعيل بن عمر بن كثير الدمشقي أبو الفداء الوفاة: 774، دار النشر: دار الفكر - بيروت – 1401، ج2، ص462

در روایت کافی ما هم وجود دارد البته روایت، مرفوعه است از امام صادق (سلام الله علیه)

«وَ لا تَرْكَنُوا إِلَى الَّذِينَ ظَلَمُوا فَتَمَسَّكُمُ النَّارُ قَالَ هُوَ الرَّجُلُ يَأْتِي السُّلْطَانَ‏ فَيُحِبُّ بَقَاءَهُ»

مردی پیش سلطان می آید دوست دارد که این سلطان چند روز بیشتر عمر کند.

«إِلَى أَنْ يُدْخِلَ يَدَهُ إِلَى كِيسِهِ فَيُعْطِيَهُ.»

دوست دارد سلطان دست به جیبش بکند به ایشان یک عطایایی عنایت کند.

الكافي (ط - الإسلامية)، نویسنده: كلينى، محمد بن يعقوب بن اسحاق، محقق/ مصحح: غفارى على اكبر و آخوندى، محمد، ناشر: دار الكتب الاسلامیة، ج5، ص109، بَابُ عَمَلِ السُّلْطَانِ وَ جَوَائِزِهِم‏، ح12

در شیعه روایات خیلی زیاد داریم یعنی در رابطه با ظلم، تمایل به ظالم، همکاری با ظالم، قلب باطنی برای بقای ظالم این ها را مفصل بحث می کنیم.

 من فقط یکی دو موردی که در این جا هست عرض می کنم مابقی ان شاء الله برای بعد؛ وصیت امیر المؤمنین (سلام الله علیه) به امام حسن مجتبی و سید الشهداء هست

«أُوصِيكُمَا بِتَقْوَى اللَّهِ ...وَ كُونَا لِلظَّالِمِ خَصْماً وَ لِلْمَظْلُومِ عَوْنا»

نهج البلاغة (للصبحي صالح)؛ نویسنده: شريف الرضى، محمد بن حسين، ناشر: هجرت، محقق/ مصحح: فیض الاسلام، ص421

این را بگذارید در کنار این روایاتی که صحیح بخاری و مسلم و دیگر صحاح دارند ببینید چه از آب در می آید؟! امیر المؤمنین امر می کند که شما در برابر ظالم همیشه خصم و دشمن باشید. اصلاً‌ معنا ندارد در یک جامعه ای ظالمی باشد که انسان با او به خصومت بر نخیزد.

 «وَ لِلْمَظْلُومِ عَوْنا» و همواره هم نسبت به مظلوم کمک کار باشید. این افتخار شیعه است.

شما این حرف ها را در کنار سخنان خلفا تا آخرین لحظه ای که داشتند از دنیا می رفتند بگذارید که از کارهای ظالمانه شان پشیمان بودند.

 بدن خلیفه دوم در حال لرزیدن بود خیلی ناراحت بود ابن عباس گفت آقای عمر تو صحابی پیغمبر بودی این همه فتوحات و ... داشتی چرا می لرزی؟ گفت که من از تو و از رفیقت علی می ترسم که در محکمه مرا محکوم کنند.

وحشت من و ترس من و لرز من از این است که حق علی را غصب کردم، ولی چه فایده دو سال و چند ماه اولی بود آخرش هم پشیمان شد و این پشیمانی هم هیچ فایده ای نداشت.

 دومی هم که 12 سال بود آخرش هم پشیمان شد هر دو دارند که ای کاش ما گوسفندی بودیم ما را چاق می کردند می کشتند آبگوشت درست می کردند کباب برگ درست می کردند، ما را می خوردند -عذر می خواهم، عذر می خواهم- ما به عنوان نجاست بیرون می آمدیم ولی انسانی نبودیم که حق اهل بیت را غصب کرده باشیم!

 آدم می ماند چه بگوید عبارت اولی و هم دومی را شاید در بیش از 10- 15 تا از مصادرشان نقل کردند. خلیفه دوم هم گفت اگر تمام دنیا مال من بود این ها را در راه خدا انفاق می کردم ولی از عذاب قیامت خلاص می شدم.

 والسلام علیکم ورحمة الله وبرکاته